یکی از معایب (البته بعضی مواقع مزیت) سیستم‌های بانکی رایج این است که امکان ردیابی همه تراکنش‌های مالی را دارند که ممکن است موجب نقض حریم خصوصی افراد شود. با ظهور رمز ارزها و امکان انجام تراکنشات مالی به صورت غیرمتمرکز، رویای ناشناس بودن و حفظ حریم خصوصی تا حدودی به حقیقت پیوسته است.
هر چند رمز ارزها این مشکل را تا حدودی توانسته‌اند حل کنند، اما باز هم امکان ردیابی تراکنش‌های آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل دسته‌ایی جدید از رمز ارزها با محوریت حفاظت از حریم خصوصی ایجاد شده‌اند که با استفاده از پروتکل دانش صفر (zero-knowledge) به کاربران امکان انجام تراکنشات مالی به صورت کاملا ناشناس را می‌دهند.
در ادامه این مطلب به بررسی 8 رمز ارز حافظ حریم خصوصی پرطرفدار، در سال 2020، خواهیم پرداخت.
Monero (XMR)، قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین رمز ارز حافظ حریم خصوصی است که در سال 2014 راه‌اندازی شده است. در مقایسه با رمز ارزهای مشابه که قابلیت حفظ حریم خصوصی در آن‌ها اختیاری است، در مونرو این قابلیت به صورت پیش‌فرض و اجباری فعال است.
مونرو با استفاده از پروتکل دانش صفر، آدرس فرستنده و گیرنده را به طور کامل پنهان می‌کند. همچنین از ژانویه سال 2016 و با بهره بردن از فناوری‌های Ring Signatures و Ring Confidential Transactions (RingCT) ، امکان پنهان نگه‌داشتن مبالغ تراکنشات را نیز فراهم کرده است.
یکی دیگر از قابلیت‌های مونرو تعویض پذیری (fungibility) آن است، بدین معنی که هیچ سکه ای قابل ردیابی نیست و تمام سکه ها قابل تعویض هستند. درک این موضوع شاید کمی سخت باشد، به همین دلیل آن را با مثال زیر توضیح می‌دهیم:
فرض کنید شما فروشنده لوازم خانگی هستید و یک قاچاقچی مواد مخدر به فروشگاه شما مراجعه می‌کند و یک دستگاه یخچال به صورت نقدی خرید می‌کند. آیا شما تنها با بررسی اسکناس‌های دریافتی از خریدار، می‌توانید متوجه شوید که از چه راهی به دست آمده‌اند؟ یا شما صرفا به خاطر دریافت اسکناس‌ها از یک خلافکار، در جرم‌های قبلی وی شریک خواهید بود؟ طبیعتا خیر؛ به این دلیل که تاریخچه افرادی که اسکناس‌ها را قبلا در اختیار داشته‌اند بر روی آن‌ها حک نشده و ارزش اسکناس‌هایی که از یک خلافکار گرفته شده‌اند با اسکناس‌هایی که از بانک دریافت می‌شوند، یکسان است. به این ویژگی، قابلیت تعویض‌پذیری اسکانس یا پول گفته می‌شود.
در رمز ارزهایی که تراکنشها قابل ردیابی هستند، اگر شما با آن ارز از یک خلافکار مبلغی را دریافت کنید، یک مرجع قانونی با دنبال کردن سابقه تراکنش‌های قبلی بر روی بلاک چین، می‌تواند به شما مشکوک شود، در حالیکه شما هیچ شناختی از مالک قبلی و سوابق وی نداشته‌اید! این به خاطر قابل تعویض نبودن آن ارز است که مونرو توانسته با پنهان کردن آدرس فرستنده و گیرنده چنین قابلیتی را فراهم کند و اصطلاحا تعویض پذیر باشد.
مونرو با داشتن قابلیت‌هایی مانند تراکنش‌های خصوصی، آدرس‌ها و کیف‌پول‌های غیرقابل ردیابی و I2P (پروژه اینترنت نامرئی) تبدیل به کامل‌ترین رمز ارز حافظ حریم خصوصی شده است، به طوریکه هیچ کسی نمی‌تواند بلاک‌چین مونرو را بررسی و کاربران آن را دنبال کند.
مزایا:
- تعویض پذیری
- بهره‌مندی از تیم تحقیقاتی قدرتمند
- آدرس‌های مخفی
- بهره‌مندی از فناوری‌های Ring Signatures و Ring Confidential Transactions
لینک کوین مارکت کپ: Monero (XMR)
DASH، در سال 2014 در ابتدا با نام Xcoin راه‌اندازی شد، سپس به Darkcoin تغییر نام داد و در نهایت نام فعلی که ترکیبی از کلمات “Digital Cash” است، برای آن انتخاب شد. این ارز بعد از مونرو دومین رمز ارز حافظ حریم خصوصی است که امکان انجام تراکنشات خصوصی را برای کاربران فراهم می‌کند.
دش از نسخه تغییر یافته‌ایی از CoinJoin استفاده می‌کند و نحوه پردازش تراکنش‌های خصوصی آن بر روی شبکه به این شکل است که هر تراکنش به مقادیر کوچک‌تر شکسته می‌شود. سپس این مقادیر کوچک با تراکنشی که بین دو کاربر دیگر انجام می‌پذیرد در هم آمیخته می‌شود و در نهایت به کیف پول گیرنده واریز می‌شود.
دش از گروهی از مسترنودها جهت اعتبارسنجی خیلی سریع تراکنشات استفاده می‌کند. هنگامی که یک تراکنش بر روی بلاک چین دش اتفاق می‌افتد، کیف پول، یک آدرس واریز جدید تولید می‌کند و مستر نودها بدون اینکه آدرس واقعی کیف پول گیرنده را بدانند، مبلغ تراکنش را به آدرس جدید ایجاد شده منتقل می‌کنند.
مزایا:
- مجموعه‌ایی قدرتمند از قابلیت‌ها
- اداره توسط یک کامیونیتی قدرتمند وغیرمتمرکز
- نداشتن سابقه باگ‌های خطرناک
لینک کوین مارکت کپ: Dash (DASH)
Verge (XVG)، در اواسط سال 2014 توسط Justin Vendetta (Sunerok) و با عنوان DogeCoinDark ایجاد شد و بعدها به Verge تغییر نام داد. این ارز هم با هدف حفاظت از حریم خصوصی کاربران ایجاد و در زمان افزایش تاریخی قیمت رمز ارزها در سال 2018 به اوج شهرت رسید.
بر خلاف اغلب رمز ارزهای حافظ حریم خصوصی، ورج از الگوریتم‌های رمزنگاری برای پنهان کردن تراکنشها استفاده نمی‌کند، بلکه از تکنولوژی‌هایی مانند Tor و I2P برای پنهان کردن آدرس و مکان جغرافیایی کاربر بهره می‌برد.
ورج همچنین آدرس‌های مخفی را نیز پیشنهاد می‌دهد که به کاربران اجازه ایجاد یک آدرس ورج جدید جهت ارسال XVG را می‌دهد و تنها توسط مالک آن قابل دیدن است.
این رمز ارز هرچند پتانسیل‌های خوبی دارد، اما در دو سال اخیر، به خصوص به خاطر تیم مدیریتی که هدایت آن را به عهده دارد، حملات زیادی به آن شده است. از مهمترین ایراداتی که به این پروژه وارد شده است می‌توان به عدم اعمال تغییرات کد بر روی GitHub، ماجرای مک آفی، حملات 51% که دچار شده و … اشاره کرد.
مزایا:
- استفاده از TOR و I2P، آدرس‌ها و کیف پول‌های مخفی
- کارمزدهای کم و تراکنشات سریع
- نداشتن پیش استخراج (pre-mining)
- تیم جامعه محور
لینک کوین مارکت کپ: Verge (XVG)
Zcash (ZEC)، در اکتبر سال 2016 به عنوان فورکی از بیت کوین راه‌اندازی شد. حرف اول این رمز ارز از حرف ابتدایی پروتکل Zero-Knowledge گرفته شده است.
تراکنش‌های خصوصی و مخفی در زی کش بر خلاف مونرو اجباری نیستند و تنها در صورتیکه کاربر این قابلیت را فعال کند، ردیابی فرستنده غیر ممکن می‌شود.
کیف پول زی کش از دو نوع آدرس خصوصی و شفاف پشتیبانی می‌کند. آدرس‌های خصوصی با حرف اول عبارت zero-knowledge یعنی “z” و آدرس‌های شفاف با حرف اول کلمه transparent یعنی “t” شروع می‌شوند. اگر کاربر قصد داشته باشد که تراکنش‌های خود را مخفی کند، آدرسی که با “z” شروع می شود را برای واریزکننده ارسال می‌کند، در غیر اینصورت می‌تواند از آدرس شفاف خود استفاده کند.
مزایا:
- انعطاف‌پذیری بالا در انتخاب نوع تراکنشها
- هزینه پائین تراکنشها
- نداشتن سابقه باگ‌های خطرناک
لینک کوین مارکت کپ: Zcash (ZEC)
NavCoin (NAV)، این رمز ارز در ماه آوریل سال 2014 با حمایت مالی گروهی از داوطلبان و بدون هرگونه عرضه اولیه و پیش استخراجی راه‌اندازی شد. NAV، یک رمز ارز متن باز مبتنی بر اثبات سهام نسخه 3 (PoSv3) است که با هدف پرداخت‌های دیجیتال سریع و مقرون به صرفه و با تمرکز بر حفاظت حریم خصوصی و سادگی ایجاد شده است.
NavCoin تا سال 2019 به اهداف خود در زمینه حفاظت از حریم خصوصی کاربران نرسیده بود، تا اینکه در ژانویه 2019 یکی از اعضاء اصلی این پروژه، وایت پیپر دانشگاهی خود را که در مورد ZeroCT بود، منتشر کرد. ZeroCT یک پروتکل جدید برای انجام تراکنش‌های خصوصی روی بلاک‌چین بود و همانطور که از نام آن بر می‌آید ترکیبی از پروتکل Zerocoin و تراکنش‌های محرمانه (Confidential Transactions) است.
مزایا:
- ارزان بودن تراکنشها
- سرعت بالای تراکنشها
- کامیونیتی قدرتمند
لینک کوین مارکت کپ: NavCoin (NAV)
PIVX یا Private Instant Verified Transaction(Tx)، در سال 2016 به عنوان یک انشعاب یا فورک از رمز ارز DASH راه‌اندازی شد. این رمز ارز که با مکانیسم اثبات سهام کار می‌کند، علاوه بر ارائه قابلیت‌های حفظ حریم خصوصی، مشابه NAV، امکان تراکنش‌های خیلی سریع و ارزان را نیز فراهم می‌کند.
مهمترین قابلیت‌هایی که PIVX را برجسته کرده‌اند، عبارتند از:
- هویت خصوصی (Private identity): به کاربران امکان ایجاد کیف‌پول‌های جدید بدون دریافت اطلاعات شخصی را می‌دهد.
- شبکه خصوصی (Private network): امکان استیک کردن (stake) بدون نیاز به اطلاعات شخصی کاربران را فراهم می‌کند.
- ارسال و خرج کردن خصوصی (Private send and spend): با استفاده از zPIV، کاربران می‌توانند تاریخچه کل تراکنشها و میزان دارایی خود را پنهان کنند.
- پاداش‌های خصوصی (Private rewards): با استفاده از zPOS یا Zerocoin Proof of Stake، کاربران می‌توانند کل فرایند استیک کردن خود را به صورت خصوصی و بی‌نام و نشان انجام دهند.
- صرافی خصوصی (Private exchange): راه‌اندازی zDEX که یک صرافی اختصاصی غیرمتمرکز است و با استفاده از zPIV کار می‌کند.
مزایا:
- کیف پول، موجودی، تراکنشها و پاداش‌های خصوصی
- تراکنش‌های سریع
- سیستم خودگردان (Self-govern): توسعه آن مبتنی بر رای‌گیری و دریافت پیشنهاد است.
لینک کوین مارکت کپ: PIVX (PIVX)
Komodo (KMD)، پلتفرمی است که با هدف ایجاد یک اکوسیستم مبتنی بر بلاک‌چین در سال 2017 راه‌اندازی شد. بدین معنی که مجموعه‌ایی از محصولات و خدمات مانند صرافی غیرمتمرکز، پلتفرم سرمایه‌گذاری جمعی و … را فراهم کند.
تمرکز این پلتفرم بر مقیاس‌پذیری، تعامل‌پذیری (atomic swaps و …) و امنیت است. همچنین با ارائه قابلیت‌هایی مانند Jumblr به کاربران اجازه می‌دهد که از حریم خصوصی خود محافظت کنند.
جامبلر (Jumblr)، توکن‌های KMD را از آدرس غیرخصوصی کاربر می‌گیرد و با استفاده از فناوری zk-SNARK آن‌ها را به طور کامل بی‌نام و نشان و خصوصی می‌کند، به طوریکه دیگر قابل ردگیری نباشند.
ما اعضاء پلتفرم کومودو معتقدیم که حفاظت از حریم خصوصی بسیار مهم است و این حق را برای هر فردی قائل هستیم که نظرات شخصی خود را داشته باشد. ما معتقدیم که هر شخص باید حق انتخاب داشته باشد که آیا اطلاعات شخصی خود را خصوصی نگه دارد یا نه؟ به همین دلیل با ارائه قابلیت جامبلر به آن‌ها این امکان را می‌دهیم که در صورت تمایل تراکنش‌های خود را غیر قابل ردگیری کنند.
تیم کومودو
مزایا:
- داشتن مجموعه‌ایی قدرتمند از امکانات امنیتی و خصوصی
- قابلیت تعامل با بلاک‌چین‌های مختلف از طریق فناوری Atomic Swap
- افزونه‌های غیرمتمرکز منحصر به فرد مانند صرافی و سرمایه‌گذاری جمعی ICOها
لینک کوین مارکت کپ: Komodo (KMD)
DeepOnion (ONION)، یک رمز ارز غیرمتمرکز، متن‌باز و جامعه محور (community-driven) است که با ارائه راهکاری چند لایه از حریم خصوصی کاربران حفاظت می‌کند.
DeepOnion، همانطور که از نام آن مشخص است، به صورت پیش‌فرض از شبکه Tor استفاده می‌کند و طبق ادعای تیم توسعه‌دهنده آن، اولین رمز ارزی است که شبکه Tor را با کیف پول خود یکپارچه کرده است. طبق گزارشات، از 12 جولای 2017 که راه‌اندازی شده، هیچ آدرس IPئی را نشت نداده است!
از مهمترین قابلیت‌های آن به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- DeepSend: راهکاری پایه برای پرداخت‌های خصوصی و غیرقابل ردیابی بدون استفاده از رمزنگاری
- DeepVault: برای ثبت و تائید فایل‌های دیجیتال با بلاک‌چین DeepOnion
- VoteCentral: یک بستر رای گیری برابر و بی طرفانه برای جامعه کاربران
- پلاگین‌های WooCommerce، Shopify و OpenCart برای فروشندگان
مزایا:
- تراکنش‌های خیلی سریع
- حفاظت قدرتمند از حریم خصوصی
- بهره‌گیری از پلتفرم رای‌گیری غیرمتمرکز
لینک کوین مارکت کپ: DeepOnion (ONION)