این روزها میلیون ها نفر از کیف پولهای ارزهای دیجیتال استفاده می کنند، اما معمولا درک درستی از نحوه کار آنها ندارند. بر خلاف کیف پول های سنتی یا اصطلاحا “جیبی”، که برای نگهداری پول فیزیکی استفاده می‌شوند، این کیف‌پول‌ها هیچ ارزی را در خود ذخیره نمی‌کنند و در حقیقت، ارزها بر روی شبکه بلاک‌چین ذخیره شده‌اند و آنها تنها ابزاری برای نمایش میزان دارایی شما و مبادله (واریز/برداشت) آنها هستند.
کیف پولهای ارزهای دیجیتال (رمز ارزها)، در واقع برنامه های نرم‌افزاری هستند که کلیدهای عمومی و خصوصی را در خود ذخیره می‌کنند و امکان ارتباط با بلاک‌چین‌های مختلف را فراهم می‌کنند، تا کاربران بتوانند بر موجودی حساب خود نظارت داشته باشند و عملیات واریز، برداشت و … را انجام دهند. وقتی شخصی بیت کوین یا هر نوع ارز دیجیتال دیگری را برای شما ارسال می کند، در اصل با امضاء دیجیتالی خود تائید می‌کند که مالکیت سکه ها به آدرس کیف پول شما اختصاص داده شده است. برای اینکه بتوانید آن سکه‌ها را خرج کرده و دارایی خود را آزاد کنید، کلید خصوصی که در کیف پول شما ذخیره شده است باید با آدرس عمومی ارزی که به آن اختصاص داده شده مطابقت داشته باشد. اگر کلیدهای عمومی و خصوصی مطابقت داشته باشند، موجودی کیف پول دیجیتال شما افزایش می یابد، و در طرف دیگر موجودی فرستنده نیز به همان میزان کاهش می یابد. هیچ مبادله سکه واقعی وجود ندارد. معامله صرفاً با ثبت سابقه معامله در بلاک‌چین و تغییر مقدار موجودی کیف پول ارزدیجیتالی شما انجام می شود.
انواع کیف پولهای ارزهای دیجیتال
انواع مختلفی از کیف پول‌ها وجود دارند که روش‌های متفاوتی برای ذخیره و دسترسی به ارز دیجیتال را فراهم می کنند و می توان آنها را به سه دسته مجزا تقسیم کرد: نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و کاغذی. کیف پولهای نرم‌افزاری خود به سه دسته دسکتاپ، موبایل و انلاین تقسیم می‌شوند.
۱. دسکتاپ
این نوع از کیف پول‌ها روی رایانه شخصی یا لپ تاپ نصب می شوند و تنها از طریق رایانه‌ای که بر روی آن نصب شده‌اند قابل دسترسی هستند. کیف پولهای دسکتاپ یکی از بالاترین سطوح امنیتی را ارائه می دهند اما اگر رایانه شما هک یا ویروسی شود، احتمال اینکه تمام دارایی خود را از دست بدهید وجود دارد.
۲. موبایل
این نوع کیف پول‌ها، اپ‌هایی هستند که بر روی گوشی های اندرویدی، iOS و … اجرا می‌شوند. مزیت اصلی آنها این است که می توان از آنها در هر مکانی از جمله فروشگاه های خرده فروشی به جای کارت‌های بانکی استفاده کرد. به دلیل محدود بودن فضای موجود در موبایل، کیف پولهای موبایل معمولاً بسیار کوچکتر و ساده تر از کیف پولهای دسکتاپ هستند.
۳. آنلاین
این نوع کیف پول‌ها برروی اینترنت (فضای ابری) اجرا می شوند و از طریق هر رایانه و گوشی هوشمندی، از هر کجای دنیا قابل دسترسی هستند. کیف پولهای آنلاین هرچند دسترسی را راحت‌تر می‌کنند اما مشکل اصلی آنها این است که کلیدهای خصوصی شما را به صورت آنلاین ذخیره می کنند و کنترل آنها در اختیار شخص ثالثی قرار می‌گیرد که باعث می شود آنها را در برابر حملات هک و سرقت آسیب پذیر کند.
۴. سخت افزاری
این نوع از کیف پول‌ها با کیف پولهای نرم‌افزاری متفاوت هستند، زیرا کلیدهای خصوصی کاربر را بر روی یک دستگاه سخت افزاری مانند USB ذخیره می کنند. اگرچه کیف پولهای سخت افزاری تراکنش‌ها را به صورت آنلاین انجام می دهند، اما به صورت آفلاین ذخیره می شوند که امنیت بیشتری را به وجود می آورند. کیف پولهای سخت افزاری می توانند با چندین رابط کاربری سازگار باشند و از ارزهای مختلف پشتیبانی کنند. این بستگی به این دارد که تصمیم بگیرید از کدام برند استفاده کنید. انجام تراکنش در این نوع کیف پول‌ها آسان است. کافیست کاربر دستگاه خود را به هر رایانه یا دستگاه قابل اتصال به اینترنت متصل، پین خود را وارد و ارز موردنظر خود را ارسال و تأیید نماید. کیف پولهای سخت افزاری علاوه بر راحتی انجام تراکنش به شما امکان می‌دهند که دارایی خود را به صورت آفلاین و دور از خطر نگه دارید.
۵. کاغذی
استفاده از این نوع کیف پول بسیار آسان است و از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. در حالی که اصطلاح کیف پول کاغذی مشخصا به نسخه فیزیکی یا چاپی از کلیدهای عمومی و خصوصی اشاره می‌کند، اما می تواند برای اشاره به هر نرم افزاری که برای تولید ایمن یک جفت کلید عمومی/خصوصی قابل چاپ استفاده می‌شود نیز به کار رود (bitaddress.org). کار با کیف پول کاغذی نسبتاً ساده است. برای انتقال بیت کوین یا هر ارز دیگری به کیف پول کاغذی خود، کافیست کلیدعمومی (مشابه شماره کارت‌های بانکی) که بر روی کاغذ چاپ شده است را در اختیار واریزکننده قرار بدهید. از طرف دیگر، اگر می خواهید پول را برداشت یا هزینه کنید، تنها کاری که باید انجام دهید این است که ابتدا کلیدخصوصی چاپ شده را روی کیف پول نرم افزاری خود بارگزاری کنید. این فرآیند، که معمولاً به آن sweeping گفته می شود، می تواند با وارد کردن دستی کلیدهای خصوصی یا با اسکن کد QR موجود روی کیف پول کاغذی انجام شود.
آیا کیف پولهای ارزهای دیجیتال امن هستند؟
سطح امنیت کیف پولهای رمز ارزها متفاوت است و به نوع کیف پول مورد استفاده شما (دسکتاپ، موبایل، آنلاین، کاغذی و سخت افزاری) و ارائه دهنده خدمات بستگی دارد. کیف پولهای آنلاین در مقایسه با آفلاین ریسک بیشتری دارند، به این دلیل که وب سرورها ذاتا محیط‌های پر ریسکی برای نگهداری رمز ارزها هستند و کاربران را در معرض آسیب پذیری های موجود در زیرساخت کیف پول قرار می‌دهند که توسط هکرها می توانند برای سرقت دارایی‌های آنها مورد سوءاستفاده قرار بگیرند. در مقابل، کیف پولهای آفلاین قابل هک نیستند زیرا آنها به شبکه آنلاین وصل نمی شوند و برای امنیت به شخص ثالث اعتماد نمی کنند.
هر چند کیف پول های آنلاین در برابر حملات هکری مستعد آسیب پذیری بیشتری هستند، اما اقدامات احتیاط آمیز امنیتی درهنگام استفاده ازهرکیف پولی امری ضروری است. به یاد داشته باشید که مهم نیست از کدام کیف پول استفاده می‌کنید، از دست دادن کلیدهای خصوصی شما باعث می شود پول خود را از دست بدهید. به همین ترتیب، اگر کیف پول شما هک شود، یا پول را برای شخص کلاهبرداری بفرستید، دیگر راهی برای بازپرداخت ارز از دست رفته یا تراکنش معکوس وجود ندارد. شما باید احتیاط کنید و بسیار مراقب باشید!
حال شاید این سوال مطرح شود که چه کارهایی برای افزایش امنیت کیف پول‌ها می‌توان انجام داد. از مهمترین این کارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تهیه پشتیبان از کیف پول
پیشنهاد می‌شود که تنها درصد کمی از رمز ارزهای خود را برای استفاده روزمره بصورت آنلاین در رایانه یا موبایل خود ذخیره کنید و بخش اعظم دارایی خود را در یک محیط با امنیت بالا نگه دارید. حافظه‌های ذخیره سازی آفلاین (دیسک‌های سرد) مانند Ledger Nano، کیف پولهای کاغذی و USB از دارایی‌های شما در برابر خرابی رایانه محافظت می کنند و به شما امکان می دهند که کیف پول خود را در صورت گم شدن یا سرقت بازیابی کنید.
۲. به‌روز رسانی کیف پول
نرم افزار کیف پول خود را همیشه به‌روز نگه دارید تا آخرین بهبودهای امنیتی را دریافت نمایید. شما نه تنها نرم افزار کیف پول، بلکه سیستم عامل رایانه یا گوشی هوشمند خود را نیز مرتب باید به‌روز کنید.
۳. افزودن لایه‌های امنیتی بیشتر
هرچه لایه های امنیتی بیشتر باشد، بهتر است. برای اطمینان بیشتر لازم است از رمزهای عبور طولانی و پیچیده استفاده کنید و هرگونه برداشت وجه منوط به دریافت رمزعبور باشد. از کیف پول‌هایی استفاده کنید که از اعتبار خوبی برخوردار باشند و لایه های امنیتی اضافی مانند تأیید هویت دو عاملی و دریافت پین کد هر بار که کیف پول باز می شود را فراهم کنند. برای امنیت بیشتر حتی می‌توان از کیف پول‌هایی مانند Armory و Copay استفاده کرد که از تراکنش‌های چند امضائی پشتیبانی می‌کنند. کیف پولهای چند امضائی (multi-signature یا multisig) قبل از انجام تراکنش‌ها نیاز به اجازه یک یا چند کاربر دیگر نیز دارند.
کیف پولهای چند ارزی یا تک ارزی؟
همانطور که از اسم آنها پیداست، کیف پولهای چند ارزی می‌توانند چند ارز را در خود ذخیره کنند و کیف پولهای تک ارزی فقط یک ارز را پشتیبانی می‌کنند. اگرچه بیت کوین تاکنون مشهورترین و محبوب ترین ارز دیجیتال بوده، اما صدها رمز ارز جدید که به آنها altcoin گفته می شود ظهور کرده اند که هر کدام دارای اکوسیستم و زیرساخت های متمایز هستند. اگر علاقه مند به استفاده و نگهداری از چندین رمز ارز هستید، خبر خوب این است که نیازی نیست برای هر ارز یک کیف پول جداگانه نصب کنید. کیف پولهای چند ارزی مختلفی وجود دارند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.
کارمزد ارزهای دیجیتال
منطق کارمزد تراکنش‌های رمز ارزها مشابه کارمزد بانک‌های سنتی است. در حالیکه برخی تراکنش‌ها به هیچ وجه هزینه ای ندارند، بعضی اوقات برای انواع خاصی از تراکنش‌ها، باید هزینه‌ای به ماینر‌های شبکه به عنوان هزینه پردازش پرداخت شود. به عنوان مثال، متوسط طول هر تراکنش در شبکه بیت‌کوین 226بایت است که کارمزد آن معادل 18080 ساتوشی و 0.12 دلار می‌شود.
یکی از قابلیت‌های رمز ارزها این است که می توانید کارمزد پرداختی را خود شما تعیین کنید، در این صورت می‌توانید با کاهش دادن اولویت تراکنش خود کارمزد کمتری بپردازید که این باعث می‌شود تایید تراکنش بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. اگر نیاز دارید که تراکنش خود را به سرعت تکمیل و تأیید کنید، می‌توانید کارمزد پیشنهادی برای تراکنش خود را افزایش دهید. حال شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه می‌توان کارمزد تراکنش خود را تعیین کرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت تمامی مراحل تراکنش توسط کیف پول شما انجام می‌شود که نگرانی شما را در این رابطه از بین می‌برد.
آیا کیف پولهای رمز ارزها ناشناس هستند؟
می‌توانند به نوعی ناشناس باشند، اما واقعا اینطور نیستند. در حالیکه کیف پول‌ها به هویت واقعی کاربران گره نخورده اند و نام یا آدرس شخصی آنها در هیچ جایی وجود ندارد، اما چون همه تراکنش‌ها به صورت عمومی و دائمی در بلاک‌چین ذخیره می شوند، داده هایی مانند آدرس کیف پول کاربرها می توانند هویت آنها را قابل ردیابی کنند. تلاش هایی برای دستیابی به حفظ حریم خصوصی و ناشناس ماندن در حال انجام است، اما با این وجود نقاط ضعفی در ناشناس بودن کامل وجود دارد. به عنوان مثال در پروژه DarkWallet تلاش‌هایی جهت ناشناس ماندن از طریق دو روش مخفی‌کاری آدرس‌ها (stealth addresses) و مخلوط کردن سکه (coin mixing) انجام شده است، که در صورت تمایل می‌توانید به بررسی آن بپردازید.